CZYM JEST KRĘGOZMYK?

Aby zrozumieć mechanizm, o jakim zaraz napiszę, powinniśmy najpierw zrozumieć, jak właściwie wygląda budowa kręgu lędźwiowego, ponieważ to on jest głównym bohaterem dzisiejszego tematu.

 Kręg lędźwiowy zbudowany jest z trzonu mającego owalny kształt, oraz łuku kręgu, czyli kości idących trochę po skosie ku tyłowi od trzonu i łączących się z nim za pomocą węzin odchodzących po jego dwóch stronach. Pomiędzy trzonem, a łukiem znajduje się trójkątna przestrzeń, przez którą przechodzi rdzeń kręgowy i odchodzące od niego nerwy unerwiające kończyny dolne. 

Kiedy dojdzie do przerwania ciągłości węziny łuku, czyli tego mostka łączącego trzon z łukiem mówimy, że powstała tzw. kręgoszczelina (spondylosis). W konsekwencji trzon kręgu może przesunąć się w przód, a razem z nim cała kolumna kręgosłupa leżąca tuż nad nim i powstaje zjawisko nazywane kręgozmykiem prawdziwym (spondylolisthesis). 

Zazwyczaj powstaje on w odcinku lędźwiowym w segmentach L5/S1. Kręgoszczelina może być nabyta (złamanie zmęczeniowe, uraz) lub wrodzona (dysplazja). 

Każda inna przyczyna przesunięcia się kolumny kręgosłupa względem danego kręgu nie związana z kręgoszczeliną nazywana jest kręgozmykiem rzekomym, a jego przyczyną może być np. uraz, choroba zwyrodnieniowa, osteoporoza, nowotwór, dysplazja. 

 Aby prawidłowo zakwalifikować oraz ocenić wielkość kręgozmyku konieczne jest wykonanie RTG w projekcji skośnej oraz czynnościowego w zgięciu i w wyproście. Wielkość kręgozmyku ocenia się w czterostopniowej skali Meyerdinga. 

Samo występowanie kręgozmyku nie predysponuje jeszcze do wykonywania operacji stabilizującej kręgosłup. Wszystko to zależy od dolegliwości pacjenta, od tego, czy dobrze reaguje na leczenie zachowawcze, jak duży jest stopień ześlizgu, czy pacjent jest aktywny fizycznie oraz od tego, czy kręgozmyk jest progresujący. 

Objawy

Objawami kręgozmyku może być ból w odcinku lędźwiowym lub lędźwiowo- krzyżowym pojawiającym się podczas aktywności lub dłuższego stania i ustępujący po odpoczynku, podczas pochylania do przodu lub wyginania do tyłu, drętwienie jednej lub dwóch kończyn dolnych z możliwym ich osłabieniem, chromanie neurogenne, czyli ból podczas chodzenia ustępujący po odpoczynku. 

Leczenie

Leczenie zachowawcze również zależne jest od objawów oraz od rodzaju kręgozmyku. Zazwyczaj, jeśli mamy do czynienia z kręgozmykiem rzekomym, nieprogresującym rehabilitacja opiera się na wykonywaniu ćwiczeń stabilizacyjnych, czyli wzmacniających mięśnie głębokie tułowia, mobilizacji sąsiednich segmentów kręgosłupa oraz na edukacji pacjenta w sprawach codziennej aktywności. Poniżej zamieszczamy przykłady takich ćwiczeń. Pamiętaj jednak, aby przed ich wykonywaniem skonsultować się z fizjoterapeutą!

Zapraszamy do obejrzenia filmu.

1. Ustaw się w pozycji klęku podpartego, nogi na szerokość bioder. Napnij brzuch. Powoli zbliż łokieć jednej ręki z kolanem nogi przeciwnej, następnie je wyprostuj. Pamiętaj o tym, aby ręka i noga były w linii tułowia. Pilnuj napiętego brzucha. Powtórz 10 razy i zmień stronę. Wykonaj w 3 seriach. 
2. 2. Pozycja, j.w. napnij brzuch, unieś kolana lekko nad podłoże, następnie wykonaj trzy małe kroczki w przód w sekwencji prawa- lewa prawa, następnie wróć do pozycji w tej samej sekwencji. Odłóż delikatnie kolana. Powtórz 10 razy w 3 seriach.
3. Połóż się na plecach. Między kolana włóż gumową piłkę/ poduszkę sensomotoryczną, ściśnij ją kolanami. Ręce skrzyżuj na klatce piersiowej. Napnij pośladki i unieś miednicę do góry. Następnie powoli ją opuść. Powtórz 10 razy w 3 seriach.
4. Przyjmij pozycję niskiej deski. Napnij mocno brzuch i pośladki. Pamiętaj, aby utrzymywać kręgosłup w jednej linii. Odrywaj na zmianę raz prawą, raz lewą nogę od podłoża, ale nie podnoś ich za wysoko. Powtórz 10 razy na każdą nogę w 3 seriach. 
5. Trudniejsze warianty z pozycji “deski” to np. naprzemienne unoszenie nóg, uginanie jednego kolana i rotacja bioder w stronę przeciwną, lub unoszenie bioder w górę cofając dłoń do przeciwległej nogi.

Materiał przygotowała nasza fizjoterapeutka Magdalena Gawryś. Serdecznie zapraszamy na wizytę.